Twee vrouwen

Primaire gegevens

Harry Mulisch, Twee vrouwen. De Bezige Bij Amsterdam 1975 (13^e druk 1988)

Samenvatting

Laura krijgt bericht dat haar moeder, die in Nice woont, is overleden. Ze besluit er direct heen te rijden met de auto. Dan zegt ze dat de dood van haar moeder niet het enige is wat haar is overkomen en vertelt ze over haar liefdesrelatie met Sylvia…

Laura Tinhuizen is 35 jaar en woont in Amsterdam. Ze was getrouwd met Alfred Boeken, maar na een huwelijk van 7 jaar scheidden ze met als voornaamste reden dat het huwelijk kinderloos bleef.

Het is een zaterdag in februari als Laura Tinhuizen de veel jongere Sylvia Nithart voor de etalage van een juwelier ziet staan. Laura voelt zich direct aangetrokken door Sylvia en ze raken in gesprek. Laura stelt alle vragen en Sylvia antwoordt erop. Toch gaat Sylvia mee naar Laura’s huis in Amsterdam en vrijwel direct trekt ze bij haar in. Voor Laura is deze vorm van een relatie helemaal nieuw. Sylvia heeft echter al meerdere relaties met zowel mannen als vrouwen achter de rug. Beide vrouwen willen hun relatie verzwijgen voor hun moeders. Sylvia doet net alsof ze bij de gefantaseerde zoon van Laura intrekt, Thomas. Sylvia denkt vooruit en als Laura en zij samen in de dierentuin zijn gaat ze bijvoorbeeld op de foto met een wildvreemde jongen, die ze later aan haar moeder zal laten zien als Thomas.

In mei wil Laura haar moeder in Nice bezoeken. Sylvia wil mee. Hoewel Laura het eerst niet wilt geeft ze toch toe, zolang Sylvia maar uit de buurt van haar moeder blijft. Laura’s moeder stelt veel vragen aan Laura, ook over haar relatie. Maar Laura ontloopt de essentie. Maar dan komt Sylvia tevoorschijn. Laura’s moeder heeft de situatie vrij snel door en slaat dan met haar stok op Sylvia in. Hierdoor verslechtert de relatie van Laura en haar moeder, maar ook die van Laura en Sylvia.

Ze gaan weer terug naar Nederland en het gesprek gaat verscheidene malen over kinderen. Voor Laura is zelf moeder worden de enige manier om van haar moeder af te komen. Sylvia vraagt heel nadrukkelijk of Laura een kind van haar zou willen, maar Laura doet dit af als onmogelijk.

Samen bezoeken ze de toneelvoorstelling van Orpheus en Euridyke. Hier ontmoeten ze ook Alfred. Sylvia flirt dan al met hem, hoewel Laura dit niet door heeft. De relatie tussen Laura en Sylvia gaat hierna al snel bergafwaarts. Sylvia doet bot en praat amper. Ze maakt de hele dag schoon en Laura begrijpt absoluut niet wat er aan de hand is. Dan besluit Sylvia om weg te gaan, ze zal na drie dagen bellen. Laura is er kapot van maar hoopt met smart op het telefoontje. Wat uitblijft… Laura raakt in paniek als ze beseft dat Sylvia echt weg is. Alfreds vrouw Karin belt, dat Sylvia en Alfred er samen vandoor zijn.

Laura probeert over haar gebroken hart heen te komen. Als dat bijna gelukt is, is daar Sylvia opeens weer. Ze is zwanger. Sylvia doet heel blij en alsof er niks is gebeurd. Dat ze juist heel goed bezig was door zo zwanger te raken van Alfred en daarna het kind naar Laura te brengen. Laura vindt dat de situatie moet worden uitgepraat. Maar dit heeft een dramatische afloop wanneer Alfred Sylvia doodschiet.

Laura is nog steeds onderweg. In de auto krijgt ze last van duizelingen en verliest ze haar aandacht en controle op de weg. Laura kan een kamer krijgen bij een oudere vrouw in Avignon en daar blijft ze een week. Ze is dus ook niet meer naar de begrafenis van haar moeder gegaan, ze heeft simpelweg niks meer laten horen. De laatste zin van het boek suggereert dat Laura uit het raam springt en zo zelfmoord pleegt. Een tragisch einde.

https://www.scholieren.com/verslag/zekerwetengoed/twee-vrouwen-harry-mulisch

Verhaalanalyse

Titelverklaring

De titel van het boek is Twee vrouwen. Dit slaat op de relatie tussen de twee vrouwen Laura en Sylvia.

Motto

Het boek heeft een motto:

‘… weer doorsidderde mijn hart
Eros, zoals de wind op de bergen in eiken valt. ‘

Dit is een citaat uit een gedicht van Sappho, een Griekse dichteres die op het eiland Lesbos woonde. Het lesbische liefde is naar het eiland vernoemd.
Thema

Het belangrijkste thema van het boek is het klassieke thema Eros en Thanatos; liefde en dood. In het boek staat de lesbische liefde tussen Laura en Sylvia centraal. Het verhaal draait om deze liefde en alle gevoelens die hier bij betrokken zijn. Het eindigt met de dood. Sylvia wordt vermoord en Laura’s leven komt hierna ook ten einde.

Motieven

Het boek kenmerkt verschillende motieven. Het belangrijkste motief is die van de mythische dimensie. Het liefdesverhaal van Laura en Sylvia heeft enorm veel kenmerken van de klassieke mythen van Orpheus en Euridyke. Laura wordt gekenmerkt door Orpheus en Sylvia door Euridyke. Het toneelstuk waar ze naartoe gaan is het stuk van Orpheus en Euridyke. Laura ziet hier hun liefde in terug.
Andere motieven zijn de moeder-dochterrelatie, de uil en de tijd.

Tijd en ruimte

De roman bevat een dubbele terugblik: het verhaal van Laura’s autorit naar de begrafenis en het liefdesverhaal tussen Laura en Sylvia. Er zijn veel flashbacks naar jeugdherinneringen. Het liefdesverhaal heeft een tijdsduur van een halfjaar en wordt chronologisch verteld, maar wel telkens onderbroken door het reisverhaal. Het reisverhaal heeft een tijdsduur van veertien uur.

Het verhaal speelt zich af in de jaren zeventig en eindigt in 1975. Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Amsterdam in Laura’s huis. Het toneelstuk speelt zich af in de Schoutburg. Ook gaan ze naar meerdere plekken in Amsterdam zelf. Ook speelt er een stuk af in Nice in Zuid-Frankrijk, waar de moeder van Laura woont.
Vertelinstantie

Het boek wordt verteld vanuit een ik-verteller; Laura. Je ziet hierdoor haar gedachtes en hoe zich ze zich voelt. Je krijgt dus niet te weten hoe Sylvia denkt, waardoor je net zoals Laura veel vragen hebt.

"In het portiek deed ik nu de voordeur van de buitenkant op het nachtslot. Ik dacht: als er een beestje in het slot zit, een jong miertje, gevlucht voor de bui, dan is het nu door het mechaniek vermorzeld" (blz. 9).

"Ik stak over. Ik hijgde plotseling een beetje. Nooit eerder had ik zo duidelijk het gevoel, van de ene seconde op de andere, dat ik bezig was met iets dat mijn leven ging veranderen. Ik had nog nooit iets met een vrouw gehad, en op dat moment realiseerde ik mij nauwelijks, dat ik hard op weg was. Vermoedelijk dacht ik op dat moment nog, dat ik mij liet meeslepen door een of ander platonisch, kunsthistorisch gevoel, afkomstig uit boeken." (blz. 84)"In het portiek deed ik nu de voordeur van de buitenkant op het nachtslot. Ik dacht: als er een beestje in het slot zit, een jong miertje, gevlucht voor de bui, dan is het nu door het mechaniek vermorzeld" (blz. 9).

 

Personages

Laura Tinhuizen: Laura is een 35-jarige vrouw die werkt in een museum. Ze denkt veel na over het leven en waarom dingen gaan zoals ze gaan. Laura had een relatie met Alfred. Ze zijn gescheiden na zeven jaar omdat ze geen kinderen kon krijgen. Ze werd verliefd op Sylvia.

Sylvia Nithart: Sylvia is een 20-jarige vrouw. Ze is stil en laat niet veel haar gevoelens weten. Ze weet precies wat ze wilt en wat ze hiervoor moet doen. Ze krijgt een relatie met Laura maar verdwijnt na een tijdje. Ze blijkt een relatie zijn aangegaan met Alfred, Laura’s ex-man. Ze doet dit om Laura’s kinderwens in vervulling te laten gaan.

Alfred Broeken: Alfred is de ex-man van Laura. Hij is samen met een andere vrouw en heeft twee kinderen. Hij krijgt echter een relatie met Sylvia en Sylvia wordt zwanger van hem. Nadat hij erachter kwam dat het Sylvia alleen ging om een kind voor Laura, vermoord hij haar.

Eindoordeel

Ik vond Twee vrouwen echt een prachtboek. Ik had hoge verwachtingen aangezien Mulisch een van de Grote Vijf is en het boek heeft zeker aan mijn verwachtingen voldaan. Ik vond het heel mooi om te zien hoe de relatie tussen Sylvia en Laura tot stand is gekomen. Het boek is heel psychologisch en ik vond het knap hoe de schrijver een link legde tussen de klassieke mythen. Aangezien ik ook geïnteresseerd ben in klassieke mythes vond ik het dan ook heel leuk om te lezen. Het gebruik van vergelijkingen en metaforen vond ik dan ook slim gebruikt.

Keuzeopdracht

Maak een fictieve facebook pagina

https://www.classtools.net/FB/1656-ZiEtCd