Villa des Roses

VWO5 - periode B - zwart

Primaire gegevens

Willem Elsschot, Villa des Roses. Uitgeverij Querdio. Amsterdam 1913 (14^e druk, 1976)

Samenvatting

Villa des Roses is een pension in een Parijse wijk waar het echtpaar Brulot verschillende gasten ontvangt. Mevrouw Brulot is degene die alle zaken op orde heeft en op meerdere manieren probeert wat extra's te verdienen. Zo verkoopt ze eieren op de markt, van de kippen die ze in de tuin houdt. Ook verdient ze wat bij als inspectrice bij het Parijse armenbestuur. Het salaris wat ze hiervoor ontvangt en hoe ze aan de juiste diploma's wordt als dubieus bestempeld; het schijnt dat dit te danken is aan de directeur van haar afdeling. Meneer Brulot is een gepensioneerde notaris in een dorpje geweest. Het stel had een zoontje, alleen overleed hij op 6-jarige leeftijd. In plaats van de zoon, nam madame Brulot een aapje 'Chico', een ouistiti die ook wel 'mon fils' genoemd werd. Deze aap kreeg vrijwel dezelfde rechten als elke andere bezoeker, het mocht bijvoorbeeld aan tafel eten. Elke gast die hier een probleem van maakte werd de deur gewezen. 

Dan worden alle andere gasten geïntroduceerd. Eerst de gasten die meer dan het normale, dagelijkse tarief (5 frank) betalen. Madame Brulot bepaalt namelijk het tarief per persoon, afhankelijk van totaal irrelevante criteria, zoals lichaamsomvang, afkomst, leeftijd, etc. De meest betalende gast is madame Gendron (18 frank per dag), een stokoude dame die al ruim 10 jaar in het pension verblijft. Ze is zeer rijk en heeft een zoon die arts is in Duinkerken, die zo nu en dan probeert te onderhandelen over de prijs van het verblijf. Mevrouw Dumoulin, rond de 50 jaar oud, betaalde 8 frank per dag. Een weduwe van een diplomaat uit Thereran, die haar veelal bedrogen heeft. Toen hij overleed, keerde ze terug naar Parijs. Meneer Asgaard is een Noorse advocaat die naar Parijs is gekomen om Frans te leren, wat hem beetje bij beetje lukt. Hij is niet erg zeker van zijn zaak en hij wordt vaak in de maling genomen door meneer Colbert, een man die met grote regelmaat komt eten in het pension. 

Meneer Martin is zakenman uit Nantes, die na een periode in Villa des Roses verbleven te hebben, plotseling vertrekt maar ook weer terugkeert met een Poolse vrouw Marie en haar moeder. Hij betaalt de eerste 3 maanden vooruit, 14 frank voor het gezelschap, maar komt vervolgens geen enkele rekening na. Ze slapen met z'n 3en op 1 kamer, wat merkwaardig bevonden wordt. Mevrouw de Kerros verblijft ook in het pension en neemt elke dag pillen, al weet niemand waarvoor. Ze wordt langzaam kaal en ziet er steeds slechter uit.  Meneer Knidelius heeft voor een groot deel van zijn leven op Java gewoond en is onderweg naar zijn vaderland. Hij woont echter al 3 maanden op Villa des Roses en heeft geen intenties het laatste deel van zijn reis af te maken. Meneer Grünewald is een Duitser, hij maakt elke dag gebruik van de mogelijkheid om onbeperkt wijn te drinken bij het buffet. Hij is jong en knap. Daarnaast wonen er nog 3 Hongaarse meisjes, die er erotische werkzaamheden op na houden. Het wordt niet letterlijk gezegd en niemand lijkt er ook een probleem van te maken. Meneer Brizard en meneer Colbert komen dagelijks eten in het pension. De dienstmeisjes Aline en Louise mogen ook een kamer betrekken in het pension, maar zijn vrij om te bepalen of ze daar gebruik van maken. 

Het verhaal begint bij de komst van Louise, een jonge weduwe met een 6-jarig zoontje dat bij een oom elders in Frankrijk woont. Elke man in het pension probeert haar voor zich te winnen, maar alleen Grünewald slaagt erin. Een liefde tussen hen bloeit op nadat meneer Brizard zelfmoord pleegt in de tuin van Villa des Roses. Omdat mevrouw Brulot niet zo snel weet wat ze met het lichaam aan moet, zetten ze het op de kamer bij mevrouw Grendon, zij zal het niet zo snel door hebben. Het werkt inderdaad en ze ziet niet in dat hij dood is, al ontdoet ze hem wel van kostbare sieraden. Louise en Grünewald houden om de beurt de wacht voor de kamer en besluiten elkaar vaker te zien daarna. Louise wordt smoorverliefd op hem, maar Grünewald weet dat hij zich niet voor altijd aan haar zal binden. Louise is onzeker en vraagt een waarzegger om hulp aan de hand van papieren met inktvlekken. Ze krijgt een niet positief antwoord terug en wil vervolgens duidelijkheid van Grünewald over de inhoud van hun relatie. Op dat moment zegt hij daadwerkelijk om haar te geven.

In de zogenaamde feestzaal, de ruimte waar gegeten wordt en madame Brulot haar 'diploma's' heeft hangen, wordt een bijeenkomst gehouden om de naamdag (Katholieke traditie) van madame Dumoulin te vieren. Bij dit feestje wordt mevrouw Gendron erop betrapt dat ze sinaasappels mee probeert te smokkelen in haar tas. Ze wordt hiervoor openlijk voor vernederd. Ze zint op wraak en smijt uiteindelijk Chico in de open haard, waar de aap levend verbrandt. Martin is vertrokken naar Amerika en heeft Marie en haar moeder achtergelaten in het pension met een hoge rekening. Door de wanbetalingen moeten Marie en haar moeder per direct Villa des Roses verlaten. Madame Brulot heeft echter medelijden met ze en wil de goede naam van haar pension behouden, ze laat ze blijven totdat nieuwe gasten de kamer nemen. 

Louise blijkt zwanger te zijn van Grünewald, ze wil abortus plegen zodat ze samen nog een toekomst hebben. Na een mislukte poging probeert ze het nog een keer via een apothekerskuur. Grünewald heeft haar toch verlaten en vertelt haar dat hij naar Duitsland vertrekt. Hij gaat in werkelijkheid mee met mevrouw Wimhurst naar een ander pension.  

Het boek eindigt met de dood van de eigenaar van het pand. Villa des Roses moet gesloopt worden om plaats te maken voor gemeentelijke plannen en iedereen dient uit het gebouw te vertrekken. Louise probeert tevergeefs contact te houden met Grünewald, maar ze krijgt op geen enkele brief antwoord. Ze vertrekt naar haar geboortedorp.

 

Verhaalanalyse

Titelverklaring

De titel van dit boek is ‘Villa des Roses’. Dit slaat op het pension in het boek. Het pension heeft dan ook de naam Villa des Roses. Het is zo genoemd, omdat het vroeger een grote tuin had met mooie rozen. Het in ten eerste de plaats waar het meest gebeurd, maar is daarnaast ook een verbeelding van het thema bedrog. De lezer waant zich in ‘Villa des Roses’ met de gedachte dat het een chic pension zou zijn met een prachtige rozentuin, maar komt hierna achter dat dit bedrog was. De rozen zijn al lang verdord en hebben plaats gemaakt voor een dor stuk gras.
De roos is een symbool van liefde. Dit slaat hier dan ook op een van de belangrijkste verhaallijnen, namelijk de liefde tussen Louise en Grünewald.

Motto

Het boek heeft geen motto. Wel begint het veertiende hoofdstuk met een motte. Het is een citaat van Villiers de L’Isle-Adam: ‘La torture par l’espérance’, wat betekend ‘marteling door hoop’. Het slaat op het onderwerp van het hoofdstuk, namelijk de situatie van de Poolse vrouwen.

Thema

Het thema van het boek is bedrog. Bedrog komt veelal voor in het boek op verschillende manieren. Alle personages, behalve Louise en Brizard, bedriegen op een of andere manier. Madame Brulot bedriegt door het geven van verschillende prijzen aan klanten. Meneer Brulot bedriegt zijn vrouw door het geld stelen uit de kas van het pension. Er zijn maar twee zuivere personen: Louise en meneer Brizard. Ze worden allebei slachtoffer van het bedrog van anderen. Het thema is dan ook een samenleving waarin bedrog de normen bepaalt.

Motieven

Het boek kent verschillende motieven. Een belangrijk motief uit het boek is de dood. Veel van de personages hebben te maken gekregen met de dood. Zo is het zoontje van madame en meneer Brulot, de man van Louise en de vrouw van Aasgaard overleden. Ook zijn de meeste personages alleenstaand doordat ze iemand zijn verloren.
Een ander motief is de ongelijkheid. De ongelijkheid wordt op verschillende manieren verbeeld. Zo hebben de gasten van het pension een verschillend verblijfstarief. Elk persoon van het pension is verschillend. De verschillen tussen de personen zorgt ervoor dat het pension een vreemd gezelschap is, maar Villa des Roses houdt ze bij elkaar.
Andere motieven die minder voorkomen zijn: ontrouw, spijt en medelijden.

Tijd en ruimte

In het verhaal wordt geen duidelijk jaartal vermeld, maar je kan concluderen dat het verhaal zich in de twintigste eeuw afspeelt. De totale tijd van het boek is ongeveer anderhalf jaar. Het verhaal wordt chronologisch verteld, hoewel er wel een aantal flashbacks inzitten van momenten in de levens van de mensen uit het pension.   

Het verhaal speelt zich grotendeels af in het pension. De ruimtes worden uitvoering beschreven, waardoor je weet hoe het aanvoelt. Het pension ligt aan de Rue d’Armaille in Parijs. Ook spelen er gebeurtenissen af in Parijs zelf zoals de wandelingen en een aantal andere pensions.

Vertelinstantie

Het boek is een auctorieel verhaal. De verhaalverteller weet hoe de personages denken en voelen. De brieven van Louise en Brizard worden geschreven in de ik-vorm. Ook wordt het boek afgewisseld met direct dialoog.

‘’In de loop der week die nu volgde, vond Grünewald nog gelegenheid om de meisjes een paar maal te vergezellen en op zekere avond, toen hij met Louise op weg naar huis door een verlaten straat kwam, bleven beiden staan. Toen zei Grünewald ‘Louise,’ sloeg de armen om haar heen en gaf haar een zoen.’’ (blz. 45)

"'Goed' zei Brulot, 'je kunt gaan. Dames en heren,' vervolgde hij knipogend, 'het spijt mij zeer te moeten constateren dat er zich iemand aan teafel bevindt die niet waard is dat hij deel uitmaakt van uw geacht gezelschap. Er zijn namlijk vier sinaasappelen ontvreemd en ik verzoek de dader zich op staande voet bekend te maken.' " (blz. 67)

 

Personages

Er zijn een flink aantal personages in het boek in de vorm van gasten van het pension. De twee belangrijkste personages zijn Lousie en Grünewald. De overige personages worden minder uitgewerkt maar zijn nog wel belangrijk voor het verhaal. Je ziet hierdoor heel goed hoe de gasten van het pension met elkaar omgaan.

Louise: Louise is een 26-jarige weduwe uit Frankrijk. Ze komt uit het dorp Chevreuse. Ze is een hardwerkende, naïeve vrouw die gelooft in echte trouw, die aan het einde van het boek gebroken wordt door Grünewald. Ze is het toonbeeld van oprechtheid en trouw. Dit is in tegenstellingen tot de meeste mensen om haar heen, die bedriegen.

Grünewald: Richard Grünewald is een 20- jarige Duitse man uit Breslau. Hij heeft weinig respect. Grünewald is het toonbeeld van bedrog en hiermee de tegenhanger van Louise. Louise en Grünewald krijgen uiteindelijk een serieuze relatie.

Madame Brulot: Madame Brulot is een 45-jarige vrouw en is de pensionbeheerder. Haar zoontje is vroeger overleden en heeft een aapje Chico om haar gemis mee in te vullen. Ze bedriegt haar gasten met de verschillende verblijfstarieven.

Meneer Brulot: Meneer Brulot is de echtgenote van madame Brulot. Hij is 65 jaar. Hij is ook pensionbeheerder maar doet hier minder mee dan zijn vrouw. Meneer Brulot is meer op de achtergrond in het verhaal.

Madame Gendron: Madame Gendron is een oude vrouw van 92 jaar. Ze is een kleptomaan en steelt dingen van anderen. Ze is enorm rijk en betaald dan ook de hoogste rekening. Ze heeft uit woede het aapje Chico in het vuur gegooid.

Aasgaard: Aasgaard is 30 jaar uit en komt uit Noorwegen. Hij krijgt een belangrijke rol in het verhaal wanneer hij advies geeft aan Grünewald over de brief van Louise.

Eindoordeel

Ik vond het boek Villa des Roses een leuk boek om te lezen. Ondanks dat er niet veel spanning of een sterk plot inzat, heeft het boek me zeer vermaakt. Ik genoot heel erg om te zien hoe het dagelijks leven van de pensiongasten eruit zag en hoe hun levens met elkaar tot stand kwamen. De haat-liefde relaties tussen de gasten werden komisch en ironisch beschreven waar ik heel erg van hield. Ook was het boek gemakkelijk door de te lezen door de korte zinnen met niet al te lastig taalgebruik. Wel zaten er af en toe oude woorden in die ik niet begreep, maar kon ze altijd wel afleiden uit de context. Ik zou het dan ook zeker aanraden aan medeleerlingen om het boek te lezen voor op hun lijst!

Keuzeopdracht

Maak een mindmap over jouw boek